Als we elkaar eenmaal beter kennen ... (september 2011)

Een onderzoek naar de invloed van verenigingen en maatschappelijke organisaties op tolerantie en vooroordelen
Zouden vooroordelen afnemen als autochtonen en allochtonen meer contact hebben? En draagt sociaal verkeer tussen mensen met verschillende politieke voorkeuren bij aan de tolerantie?
In verschillende sociale wetenschappen bestaat het idee dat mensen er baat bij hebben als ze in contact komen met mensen die anders zijn dan zij. Maar er is nog weinig bekend over waar die contacten zouden moeten plaatsvinden, en welke omstandigheden gunstige effecten opleveren. 

In verenigingen en maatschappelijke organisaties komen mensen met verschillende achtergronden samen. LISS panelleden hebben aangegeven wat voor soort mensen ze bij verenigingen en maatschappelijke organisaties ontmoeten, welke activiteiten ze ondernemen en of ze daar positief over zijn. 

Hechte banden
De onderzoekers zijn nog maar net begonnen met de analyse van de gegevens. Toch komen er al interessante bevindingen naar voren. Zo blijkt dat sociale contacten onder deelnemers ook tot hechte banden leiden. Slechts 24% gaf aan nooit te praten over “belangrijke persoonlijke zaken” binnen de vereniging of organisatie, 51% zei dat met tussen de 1 en 5 mensen te doen en 25% zei met meer dan 5 personen belangrijke persoonlijke vragen te bespreken. 

In lijn met de verwachting zijn mensen vaak positief (83%) over de activiteiten die ze ondernemen. Tegelijkertijd kunnen diezelfde activiteiten ook wel eens leiden tot spanning: 33% gaf aan vaker dan “zelden” gespannen te zijn als gevolg van de activiteiten. 

Samenstelling
Bij vakbonden en politieke organisaties is de etnische diversiteit relatief groot: slechts 27% zei daar nooit en 39% zei daar bijna nooit mensen van andere etnische afkomst tegen te komen. In andere typen organisaties ligt dat percentage een stuk hoger. Bij culturele verenigingen of hobbyverenigingen had 68% nooit of bijna nooit contact met mensen van andere etnische afkomst. 

Deze uitkomsten laten zien dat sommige verenigingen en maatschappelijke organisaties aan de randvoorwaarden voldoen om een rol te kunnen spelen in de verbetering van tolerantie of vermindering van vooroordelen. Of dat ook lukt, zal uit een vervolgonderzoek moeten blijken.

Nederlanders zijn verenigingsmensen
In vergelijking met andere landen is deelname aan verenigingen en maatschappelijke organisaties in Nederland erg populair. In het LISS panel was 23% actief betrokken bij één organisatie, 12% actief betrokken bij twee organisaties en 11% bij drie of meer.