Crypto’s zoals Bitcoin kunnen snel in waarde stijgen. Veel Nederlanders hopen daar financieel van te profiteren. Maar die stijging is geen garantie: de waarde kan net zo snel dalen. Cryptobezitters kunnen hun investering dus ook (gedeeltelijk) weer kwijtraken. Deze stijgingen en dalingen maken handelen in crypto ook extra spannend, soms zelfs verslavend.
Om beter te begrijpen hoe Nederlanders met crypto omgaan, is in opdracht van het ministerie van Financiën een onderzoek uitgevoerd. Hoe groot zijn de risico’s die mensen nemen? En laten zij zich beïnvloeden door zogeheten finfluencers: financiële influencers die via sociale media advies geven over beleggen en persoonlijke financiën.
Voor het onderzoek zijn data gebruikt die in het voorjaar van 2022 in het LISS panel zijn verzameld in het kader van de AFM consumentenmonitor. Herhaalmetingen vonden plaats in het vorjaar van 2023 en 2024.
Wie zijn de cryptobezitters?
Ongeveer één op de tien Nederlanders van 18 jaar of ouder bezit crypto. Vaak zijn het jonge mannen die op financieel vlak niet sterk afwijken van de gemiddelde Nederlander, maar gemiddeld zijn ze wel iets impulsiever en iets gevoeliger voor FOMO (fear of missing out). Net als traditionele beleggers zijn zij wat meer bereid om risico’s te nemen. Toch blijven de financiële risico’s meestal beperkt: de meeste cryptobezitters investeren maar kleine bedragen. Een deel (8%) geeft aan dat bij een forse waardedaling van crypto ze moeten besparen op uitgaven. Bij een klein deel zou het daarom kunnen leiden tot serieuze financiële problemen.
Bewust van de risico’s, maar ook op zoek naar spanning
Cryptobezitters geven vaak aan dat ze zich bewust zijn van de risico’s. Tegelijkertijd worden ze vaak gedreven door nieuwsgierigheid, de hoop op winst en de spanning van het handelen. Die motivatie vertoont overeenkomsten met gokgedrag. Hoewel de meesten zich niet risicovol gedragen, geeft één op de tien aan soms meer tijd of aandacht te besteden aan crypto dan ze van plan waren. Ook komt loss chasing voor bij 8%: blijven handelen om eerdere verliezen goed te maken.
De invloed van finfluencers
Op sociale media delen finfluencers regelmatig succesverhalen over crypto en moedigen volgers zo aan om ook in te stappen. Volgens de literatuur kunnen zij FOMO aanwakkeren of de illusie van controle versterken. Toch lijkt hun echte invloed op risicogedrag op basis van dit onderzoek beperkt. Veel cryptobezitters zijn kritisch over de adviezen van finfluencers.
De sociale omgeving lijkt meer invloed te hebben. Cryptobezitters zijn vaak nieuwsgierig geworden door verhalen over crypto van mensen uit hun omgeving en zij zien deze mensen ook als een belangrijke informatiebron.
Wat betekenen deze uitkomsten?
De resultaten laten zien dat cryptobezitters over het algemeen niet risicovoller handelen dan traditionele beleggers. Maar er is wel een kleine groep die extra risico loopt met mogelijk grote gevolgen voor hun financiële, mentale en sociale situatie. Het is daarom zinvol om te kijken naar manieren om risicovol gedrag te voorkomen.
De minister van Financiën gaat hier in een brief aan de Tweede Kamer op 3 juli 2025 verder op in.
Bron: wetenschappelijk rapport Risico’s van crypto – Onderzoek voor het miniserie van Financiën (februari 2025).
